SAĞLIK TARAMASI
MI DEDİNİZ?
SAĞLIK ÖNEMLİDİR!

Bir sağlık taramasında iki sonuç ortaya çıkabilir:

• anormal: risk faktörü veya hastalık tespit edilmiş demektir;
• normal: risk faktörü veya hastalık tespit edilmemiş demektir.

Anormal sonuç çıkması durumunda, ileri tetkikler ve takip için bir doktora sevk edilirsiniz. Genellikle, risk faktörünün veya hastalığın gerçekten mevcut olup olmadığını net bir şekilde belirlemek üzere başka tanısal bir test daha yapılır. 

Bir muayene veya testin sonucu hiçbir zaman %100 güvenilir değildir ve kimi zaman yalancı pozitif sonuç verebilir. İki tür hatalı sonuç mevcuttur:  

• yalancı pozitif: test sonucu anormal olsa da, yapılan ileri tetkikler herhangi bir sorun olmadığını gösterir. Bu durumda, sağlık taraması yapılan kişi boş yere endişelenmiş olur ve gereksiz müdahalelerde bulunulmuş olabilir;
• yalancı negatif: test sonucu normal olsa da, daha sonradan bazı şeylerin aslında yolunda gitmediği ortaya çıkar. Yani, tespit edilen risk faktörü veya hastalık gerçekte mevcuttur. Bu durumda, sağlık taraması yapılan kişiye boş yere güven verilmiş olur ve bu durum önlenebilecekken kişinin sağlığının kötüye gitmesine neden olunabilir.

Yalancı pozitif veya yalancı negatif sonuçlar hiçbir testte tam anlamıyla bertaraf edilemez. Bir tarama testinin kalitesi temel olarak testin hassasiyetine ve özgüllüğüne bağlıdır.

Bir testin hassasiyeti, testin yalancı negatif sonuç oluşmasını ne kadar iyi ölçüde önlediğini belirleyen bir unsurdur. %99 hassasiyete sahip bir test, tespit edilen risk faktörlerinin, hastalığın ilk evrelerinin veya hastalığın kendisinin bulunduğu tüm sağlık taraması yapılmış kişilerin %99’unda normal dışı sonuç verir. Bu kişilerin yalnızca %1’inde sonuç yalancı negatiftir.  

Bir testin özgüllüğü, testin yalancı pozitif sonuç oluşmasını ne kadar iyi ölçüde önlediğini belirleyen bir unsurdur. %99 hassasiyete sahip bir test, tespit edilen risk faktörlerinin, hastalığın ilk evrelerinin veya hastalığın kendisinin bulunmadığı tüm sağlık taraması yapılmış kişilerin %99’unda normal sonuç verir. Bu kişilerin yalnızca %1’inde sonuç yalancı pozitiftir.

İdeal olarak, bir tarama testinin hem hassasiyeti hem de özgüllüğü %100 olmalıdır. Ancak pratikte ulaşılabilecek en yüksek hedef, bu iki özellik arasında iyi bir orta yol bulunmasıdır.