BADANIA PRZESIEWOWE?
TRAKTUJEMY
ZDROWIE POWAŻNIE!

Badanie przesiewowe może dać dwa wyniki:

• nieprawidłowy: wykrycie czynnika ryzyka lub choroby;
• prawidłowy: brak wykrycia czynnika ryzyka lub choroby.

W przypadku wyniku nieprawidłowego pacjent jest kierowany do lekarza w celu przeprowadzenia dalszych badań i procedur. Często przeprowadza się kolejne badanie diagnostyczne w celu ustalenia z większym stopniem pewności, czy dany czynnik ryzyka lub choroba rzeczywiście występują. 

Wynik badania lub testu nigdy nie jest w stu procentach wiarygodny i czasami może być fałszywie dodatni. Wyróżniamy dwa rodzaje fałszywych wyników:  

• wynik fałszywie dodatni: wynik testu jest nieprawidłowy, ale dalsze badanie wykazuje, że nie dzieje się nic niepokojącego. Oznacza to, że w takim przypadku pacjent był niepokojony bez powodu. Czasami zdarza się, że podejmowane są także niepotrzebne interwencje lecznicze;
• wynik fałszywie ujemny: wynik testu jest prawidłowy, ale później okazuje się, że dany czynnik ryzyka lub choroba są jednak obecne. W tym przypadku pacjent ma mylne przekonanie o dobrym stanie swojego zdrowia i istnieje ryzyko pogorszenia się jego stanu, mimo że można było zapobiec rozwojowi choroby.

W żadnym teście nie można całkowicie wykluczyć wyników fałszywie dodatnich lub fałszywie ujemnych. Jakość badania przesiewowego zależy głównie od jego czułości i swoistości.

Czułość badania wskazuje, w jakim stopniu pozwala ono uniknąć wyników fałszywie ujemnych. Badanie o czułości 99% daje wynik nieprawidłowy u 99% wszystkich badanych osób, u których wykryto czynnik ryzyka, stan przedchorobowy lub chorobę. Tylko u 1% tych osób wynik jest fałszywie ujemny.  

Swoistość badania wskazuje z kolei, w jakim stopniu pozwala ono uniknąć wyników fałszywie dodatnich. Badanie o swoistości 99% daje wynik prawidłowy u 99% wszystkich badanych osób, u których nie wykryto czynnika ryzyka, stan przedchorobowy lub chorobę. Wynik jest fałszywie dodatni tylko u 1% tych osób.

W idealnym przypadku badanie przesiewowe powinno odznaczać się zarówno czułością, jak i swoistością na poziomie 100%. W praktyce jednak najlepsze, co można osiągnąć, to dobra równowaga między tymi dwoma parametrami.